Επιμέλεια, Αλέξανδρος Ιωακειμίδης
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες οι Αμερικανοί έχουν αγκαλιάσει ακόμα περισσότερο το ποδόσφαιρο, δίνοντας μεγάλη έμφαση στους τρόπους βελτίωσης και προβολής του εγχώριου πρωταθλήματος τους και ως επακόλουθο της εθνικής τους ομάδας. Η ξαφνική αγάπη των Αμερικανών για το άθλημα τοποθετείται χρονικά στη δεκαετία του 1990 και πιο συγκεκριμένα το 1994, όταν το Mundial έλαβε χώρα στα εδάφη τους. Εκείνο το καλοκαίρι η εθνική τους ομάδα έβαλε το αμερικάνικο ποδόσφαιρο στον ποδοσφαιρικό χάρτη και ίσως τους έκανε να σκεφτούν πως μπορεί να γνωρίσουν την επιτυχία σε ένα σπορ που δεν εφηύραν οι ίδιοι.
Η έλευση κάποιων Αμερικανών ποδοσφαιριστών στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον των ποδοσφαιρόφιλων όσον αφορά την ιστορία του αμερικανικού ποδοσφαίρου. Παρόλ’ αυτά, ελάχιστοι γνωρίζουν πως στη δεκαετία του 1920 το ποδόσφαιρο στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής τύγχανε μεγάλης αποδοχής στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Εκείνη τη δεκαετία το ποδόσφαιρο άκμασε σημαντικά. Η εγχώρια λίγκα διέθετε στις τάξεις της μερικούς εκ των κορυφαίων ποδοσφαιριστών παγκοσμίως, δεκάδες χιλιάδες φίλαθλοι βρίσκονταν στις κερκίδες και δεν είναι υπερβολή αν κάποιος ισχυριστεί πως το ποδόσφαιρο έφτασε να ανταγωνίζεται το NFL ως το κυρίαρχο μέσο ψυχαγωγίας μετά τον Οκτώβριο.
Η ιστορία του αμερικανικού ποδοσφαίρου τη δεκαετία του 1920 συνδέεται με τη δημιουργία της Αμερικανικής Ποδοσφαιρικής Λίγκας (American Soccer League, ASL) η οποία δημιουργήθηκε στο ξενοδοχείο Astor του Manhattan το 1921. Η ASL δεν κάλυπτε όλη τη χώρα παρά μόνο ένα κομμάτι της βιομηχανικής βορειοανατολικής Αμερικής. Δεν ήταν η μοναδική λίγκα, αλλά αποτελούσε το μεγαλύτερο και πιο δημοφιλές πρωτάθλημα εκείνη την περίοδο. Η Λίγκα “αντλούσε” τις ομάδες της από τις μητροπόλεις (Boston Wonder Workers, Brooklyn Wanderers, New York Club) και τις βιομηχανικές πόλεις (Paterson Silk Sox, New Bedford Whalers και Bridgeport Bears). Οι ιδιοκτήτες των ομάδων ήταν κυρίως επιχειρηματίες, εκ των οποίων μερικοί όπως ο Charles Stoneham είχαν ισχυρούς δεσμούς με το οργανωμένο έγκλημα. Μια βιομηχανία που είχε μεγάλη εκπροσώπηση στην ASL ήταν εκείνη του χάλυβα. Η Bethlehem Steel Corporation χρησιμοποίησε το εργατικό της δυναμικό για να δημιουργήσει την ποδοσφαιρική της ομάδα, προσφέροντας στους εργαζόμενους της έναν εναλλακτικό για την εποχή τρόπο διασκέδασης. Η βιομηχανία παραγωγής χάλυβα δεν ήταν η μοναδική βιομηχανία συνδεδεμένη με την αμερικανική λίγκα.
Η δεκαετία του 1920 αποτελούσε μια περίοδο τεράστιας οικονομικής ανάπτυξης στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής Τα εργοστάσια υποδέχθηκαν πάρα πολλούς εργάτες από την Ευρώπη, οι οποίοι εκτός από τις γνώσεις τους έφεραν στη νέα τους πατρίδα την αγάπη τους για το ποδόσφαιρο. Στην ASL οι επιχειρήσεις είχαν αναλάβει αποκλειστικά την ευθύνη της εύρυθμης λειτουργίας και χρηματοδότησης των ομάδων. Η ποδοσφαιρική πρωτεύουσα της Αμερικής ήταν πιθανότατα το Fall River στη Μασαχουσέτη, ένα βιομηχανικό κέντρο που προσλάμβανε μεγάλο αριθμό Βρετανών μεταναστών. Οι Fall River Marksmen προσέλκυαν κοινό πενταψήφιου αριθμού φιλάθλων και κατάφεραν να πανηγυρίσουν επτά τίτλους, παίρνοντας τα σκήπτρα από τη Bethlehem Steel ως η πιο πετυχημένη ομάδα της περιόδου. Οι ομάδες που είχαν στενές σχέσεις με την αμερικανική βιομηχανία είχαν ένα σημαντικό πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων τους τόσο στα εγχώρια εδάφη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Η ακμάζουσα βιομηχανία στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σήμαινε πως οι ομάδες τους είχαν την δυνατότητα να πληρώνουν πολύ μεγαλύτερους μισθούς από τους ευρωπαϊκούς συλλόγους. Και επειδή εκείνες τις εποχές κανείς δεν μπορούσε να βγάλει τα προς το ζην αποκλειστικά από το ποδόσφαιρο, σύλλογοι όπως η Bethlehem Steel είχαν την οικονομική δύναμη να προσφέρουν στους παίκτες τους υψηλά αμειβόμενες θέσεις στα εργοστάσια τους.
Με την ASL να παίρνει σάρκα και οστά, οι αμερικανικές ομάδες ξεκίνησαν να δελεάζουν ποδοσφαιριστές από τους κορυφαίους συλλόγους στην Ευρώπη. Περίπου πενήντα Ευρωπαίοι διεθνείς αγωνίζονταν στην αμερικάνικη λίγκα και επρόκειτο για ποδοσφαιριστές τόσο αξιόλογους ώστε να κληθούν στις εθνικές ομάδες της χώρας τους. Κάποιοι ιδιοκτήτες ομάδων της ASL χρησιμοποίησαν το δημοφιλές άθλημα ως μέσο πλουτισμού. Άλλοι είχαν ως κίνητρο της φιλανθρωπία, το πάθος τους για το ποδόσφαιρο ή και τα δύο σε αρκετές περιπτώσεις. Η Bethlehem Steel περιγράφεται για παράδειγμα ως το προσωπικό “φέουδο” του εκτελεστικού διευθυντή της βιομηχανίας Horace Edgar Lewis, ο οποίος είχε παθολογική αγάπη για το ποδόσφαιρο. Ο Lewis έγινε αντιπρόεδρος της εταιρίας το 1916 και από τα πρώτα πράγματα που έκανε μετά την ανάληψη του ρόλου του ήταν να επενδύσει μερικά δολάρια ώστε να χτιστεί μια κορυφαία ποδοσφαιρική ομάδα. Κορυφαίοι Ευρωπαίοι αθλητές άφησαν τα ευρωπαϊκά εδάφη για την Pennsylvania ενώ ο ίδιος ο Lewis εκτέλεσε καθήκοντα scout μέχρι και ποδοσφαιριστή για τη Bethlehem Steel. Ένα από τα στιγμιότυπα που ξεχώρισαν στην καριέρα του Lewis ήταν το χέρι που έκανε απέναντι στη Brooklyn Field Club, το οποίο έστειλε την ομάδα του εκτός Challenge Cup το 1914.
Οι τακτικές πάντως “στρατολόγησης” των ποδοσφαιριστών από τις αμερικανικές ομάδες παραβίαζαν τους κανόνες συμπεριφοράς, προκαλώντας την κατακραυγή στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Το 1927, η FIFA, όπως τώρα έτσι και τότε η παγκόσμια ποδοσφαιρική ομοσπονδία, ανάγκασε τον γραμματέα της ASL να εμφανιστεί στη σύνοδο της ομοσπονδίας στη Φινλανδία, όπου και απαίτησαν από τις αμερικανές ομάδες να σταματήσουν να αγνοούν τους κανόνες. Αν και οι ευρωπαίοι ποδοσφαιριστές ξεχώριζαν στον αγωνιστικό χώρο λόγο της άρτιας τεχνικής τους κατάρτισης, το πρωτάθλημα της ASL δε στερούνταν εξαίρετων ντόπιων παικτών. Όπως βέβαια και σε άλλες εκφάνσεις της αμερικάνικης ζωής όπου τα χθεσινά εισαγώγιμα πολιτισμικά προϊόντα αφομοιώνονται στη γηγενή κουλτούρα του σήμερα, το ίδιο συνέβη και με το ποδόσφαιρο. Ο Archie Stark, ο σπουδαίος επιθετικός που πέτυχε 232 τέρματα σε 205 εμφανίσεις με τη Bethlehem Steel, γεννήθηκε στη Γλασκώβη και τα 13 του μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Τα πρώτα του παιχνίδια σε οργανωμένο επίπεδο ήταν στο New Jersey για μια ομάδα με το όνομα Σκωτσέζοι-Αμερικανοί. Στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε με τον αμερικανό στρατό στη Γαλλία. Δύο από τους σημαντικότερους παίκτες στην ιστορία του αμερικάνικου ποδοσφαίρου, ο Bert Pateno και ο Billy Gonsalves αν και μεγάλωσαν στο Fall River ήταν γιοι μεταναστών. Οι γονείς του Gonsalves προέρχονται από την Πορτογαλία ενώ ο Pateno είχε Γαλλο-Καναδική καταγωγή. Αμφότεροι αγωνίστηκαν με τα χρώματα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στο πρώτο Mundial που διεξήχθη στην Ουρουγουάη το 1930.
Η ΑSL απολάμβανε μεγάλη ευημερία μέχρι τη διοργάνωση του πρώτου παγκοσμίου κυπέλλου. Κάπου εκεί τη λίγκα άρχισαν να υπονομεύουν οι πολιτικές διαμάχες. Από το ξεκίνημα της η λίγκα είχε μια προβληματική σχέση με την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, που αποτελούσε τον κυρίαρχο θεσμό στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Οι ιδιοκτήτες των συλλόγων της ASL ενοχλήθηκαν όταν η ποδοσφαιρική ομοσπονδία υπέβαλλε περιορισμούς στην αλλαγή των κανόνων και στο πρόγραμμα των αγώνων επειδή θεωρούσε ότι η ASL ήταν ανεξέλεγκτη και επαναστατική. Σύμφωνα με τους ιδιοκτήτες των ομάδων, δεν τύγχανε ευρύτερης αποδοχής από το κοινό επειδή υπήρχε η αίσθηση ότι είναι πολύ ξένο. Ήθελαν να αμερικανοποιήσουν το παιχνίδι με την καθιέρωση αλλαγών, με το να καθορίζεται η κατάταξη στο πρωτάθλημα από το ποσοστό νικών και όχι από το βαθμολογικό σύστημα που χρησιμοποιούσαν οι Ευρωπαίοι και με το να υπάρχουν play off στο τέλος της σεζόν.
Παρά τις αντιρρήσεις της ομοσπονδίας η λίγκα θέσπισε κάποιες αλλαγές, οι οποίες αποδεικνύεται πως ήταν πολύ μπροστά για την εποχή τους. Η ASL καθιέρωσε τις αλλαγές ποδοσφαιριστών κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού το 1926, την ίδια στιγμή που στον υπόλοιπο κόσμο επιτράπηκαν στο Μουντιάλ του 1970. Τα αίτια κατάρρευσης της λίγκας τοποθετούνται χρονικά στο 1928. Εκείνη τη χρονιά ο “συμμορίτης” Charles Stoneham έπεισε την ASL να μποϋκοτάρει το ετήσιο τουρνουά Challenge Cup, το οποίο διοργάνωνε η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Τρεις ομάδες εκ των οποίων και η Bethlehem Steel συμμετείχαν τελικά στο κύπελλο με αποτέλεσμα η ASL να τις αποκλείσει επειδή παραβίασαν τους κανονισμούς της λίγκας. Τόσο η FIFA όσο και η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής πήραν το μέρος των τριών ομάδων και “αφόρισαν” την ASL από την παγκόσμια ποδοσφαιρική κοινότητα. Στη συνέχεια η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής συγκρότησε μια αντίπαλη λίγκα, την Eastern Soccer League, για να ανταγωνιστεί την εξόριστη ASL.
Ακολούθησε μια περίοδος διαμάχης, κατακραυγής και πολιτικών ελιγμών. Όταν ο πόλεμος μεταξύ των δύο έληξε, η χώρα είχε χτυπηθεί από το οικονομικό κραχ. Οι φίλαθλοι ήταν θυμωμένοι, απογοητευμένοι και μπερδεμένοι από την όλη κατάσταση. Η ύφεση χτύπησε τα θεμέλια της ASL καθώς η αμερικανική βιομηχανία που αποτελούσε τον βασικό χρηματοδότη των ομάδων αποδεκατίστηκε τη δεκαετία του 1930. Το αμερικάνικο ποδόσφαιρο της δεκαετίας του 1920 το οποίο βοηθούμενο από την οικονομική ανάπτυξη και το μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα της περιόδου άφηνε πολλές υποσχέσεις για το μέλλον, βυθίστηκε από την οικονομική κρίση αφήνοντας αναπάντητα ερωτήματα για το τι θα μπορούσε να είχε συμβεί εάν είχε επιβιώσει από αυτή τη σκληρή δοκιμασία.
Πηγή: Otherside Football
