Επιμέλεια, Δημήτρης Χατζής
Μία από τις χειρότερες στρατιωτικές δικτατορίες που γνώρισε η πολύπαθη Λατινική Αμερική ήταν αυτή της Ουρουγουάης, η οποία καταδυνάστευσε τη χώρα από το 1973 ως το 1985. Στη «μαύρη» αυτή περίοδο το ποδόσφαιρο χρησιμοποιήθηκε ως όχημα προπαγάνδας, με τη διοργάνωση του Mundialito το 1980, υπό τις ευλογίες -φυσικά- της FIFA και του προέδρου της, João Havelange, μόνο που κάτι δεν είχαν υπολογίσει…
Το Mundialito ή Copa de Oro (Χρυσό Κύπελλο) ήταν μια διοργάνωση «έμπνευση» της χούντας της Ουρουγουάης και της FIFA με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τη διοργάνωση του πρώτου Mundial, που διεξήχθη στη χώρα της Λατινικής Αμερικής το 1930 και στο οποίο νικητές είχαν αναδειχτεί οι οικοδεσπότες.
Στο Copa de Oro λοιπόν, που έλαβε χώρα από τον Δεκέμβριο του 1980 ως τον Ιανουάριο του 1981, συμμετείχαν όλες οι ομάδες που είχαν κατακτήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο (Ουρουγουάη, Αργεντινή, Ιταλία, Βραζιλία, Δυτική Γερμανία), πλην της Αγγλίας, που αρνήθηκε, και τη θέση της είχε πάρει η φιναλίστ των Μουντιάλ 1974 και 1978, Ολλανδία.
Στο ημιεπίσημο αυτό τουρνουά, για την ιστορία, νικήτρια πολύ… βολικά για τη χούντα και τη FIFA αναδείχτηκε η Ουρουγουάη νικώντας στον τελικό με 2-1 τη Βραζιλία. Τα πάρε – δώσε άλλωστε της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας με τις δικτατορίες δεν ήταν άγνωστα, καθώς δύο χρόνια πριν η χούντα του Videla στην Αργεντινή είχε διοργανώσει το Mundial, το οποίο – τι σύμπτωση! – κατέκτησε η Αργεντινή.
Οι στρατιωτικές δικτατορίες εκείνης της εποχής στη Νότια Αμερική κυβερνούσαν με σιδερένια πυγμή μεν, αναζητούσαν τρόπους δε, για να δίνουν στη διεθνή κοινότητα μια «έξωθεν καλή μαρτυρία» (βλ. Mundial και Mundialito), ενώ παράλληλα διεξήγαγαν «εκλογές» και «δημοψηφίσματα» για να έχουν και τη «λαϊκή νομιμοποίηση».
Ηγέτης ή «πρόεδρος» του καθεστώτος, που είχε εγκαθιδρύσει το 1973 ο Juan María Bordaberry, ήταν ο Aparicio Méndez και το σχέδιο του ήταν απλό. Τον Νοέμβριο του 1980, ένα μήνα πριν από το Mundialito, είχε προγραμματιστεί δημοψήφισμα για ένα νέο Σύνταγμα στη χώρα, το οποίο ήταν κομμένο και ραμμένο στις επιταγές της χούντας.
Τι καλύτερο λοιπόν από αυτή τη «γιορτή της δημοκρατίας», όπου το καθεστώς περίμενε να πάρει τη λαϊκή νομιμοποίηση, να συνδυαστεί με ένα μεγάλο ποδοσφαιρικό τουρνουά;
Το δημοψήφισμα αυτό επρόκειτο να είναι μια μεγάλη πολιτική νίκη της χούντας και παράλληλα ο κόσμος θα γιόρταζε την επέτειο από την κατάκτηση του πρώτου Mundialito! Η στρατιωτική δικτατορία με μια «δημοκρατική» ψηφοφορία θα έπαιρνε τη συγκατάθεση των Ουρουγουανών, ο υπόλοιπος κόσμος θα έβλεπε πόσο… δημοκρατικό ήταν το καθεστώς και όλα φαίνονταν να βαίνουν καλώς…
Παράλληλα, η χούντα είχε φροντίσει το Mundialito να είναι το πρώτο γεγονός το οποίο θα είχε τηλεοπτική κάλυψη από έγχρωμη τηλεόραση, καθώς μέχρι τότε οι οθόνες ήταν ασπρόμαυρες.
Άλλωστε, ποτέ και πουθενά σε κανένα δικτατορικό καθεστώς δεν είχε βγει αρνητικό κάποιο δημοψήφισμα, πόσο μάλλον στον εξαθλιωμένο από μια 7ετή χούντα λαό της Ουρουγουάης. Αυτό που δεν είχαν υπολογίσει όμως ήταν πως για… όλα υπάρχει η πρώτη φορά!
Ο λαός της Ουρουγουάης με ποσοστό 57.5% είπε «ΟΧΙ» στο νέο Σύνταγμα και αυτό αποτέλεσε την αρχή του τέλους για μία από τις πιο αιμοσταγείς δικτατορίες που τελικά έπεσε τέσσερα χρόνια μετά, το 1985.
Στο θυμικό των Ουρουγουανών αλλά και των υπόλοιπων λαών της Λατινικής Αμερικής η 12ετής δικτατορία της χώρας έμεινε γνωστή ως «camara de la tortura» (ο θάλαμος των βασανιστηρίων).
Περίπου 300.000 με 400.000 (το 10% του πληθυσμού!) αριστεροί και αντιφρονούντες έφυγαν από την Ουρουγουάη για να ξεφύγουν από τις διώξεις, ενώ άλλοι 6.000 συμπατριώτες τους πέρασαν από στρατοδικεία… Επίσης, γύρω στους 60.000 από τους εξόριστους είτε επαναπατρίστηκαν βίαια από φίλα προσκείμενα καθεστώτα, όπως στη γειτονική Αργεντινή, είτε εκτελέστηκαν στο πλαίσιο της «Επιχείρησης Κόνδωρ».
Παρεμπιπτόντως, το εμπορικό κομμάτι της διοργάνωσης είχε αναλάβει ένας Έλληνας, ο Άγγελος Βούλγαρης, ο οποίος συνεργάστηκε με έναν ανερχόμενο Ιταλό επιχειρηματία των media, που ήθελε να σπάσει το μονοπώλιο των αθλητικών μεταδόσεων από την κρατική R.A.I. Το όνομά αυτού, Silvio Berlusconi…
Το Mundialito μπορεί να έμεινε, ως επί το πλείστον, στην ποδοσφαιρική λήθη, αλλά μαζί με το δημοψήφισμα έγιναν το «μπούμερανγκ» στο μυαλό αυτών, πολιτικών και ποδοσφαιρικών παραγόντων, που νόμιζαν ότι η τυραννία μπορεί να κρατήσει για πάντα…
Πηγή: Otherside Football
