Του Χρήστου Σωτηρακόπουλου
Το ποδόσφαιρο χάλασε, λένε κάποιοι, από την ώρα που μπήκαν τα χρήματα στην καθημερινότητα του και δεν είναι πλέον όπως ήταν! Έχουν απόλυτο δίκιο με μία πολύ μικρή διαφορά, ότι αυτό συνέβη όχι πέντε, δέκα ή 20 χρόνια πριν, αλλά το 1880. Και το ποδόσφαιρο πάντα επηρεαζόταν από το ποιος είχε χρήματα και πλήρωνε από τις πρώτες μέρες ουσιαστικά στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν έπαψε να είναι ένα παιχνίδι της ελίτ και έγινε η λατρεία των πολλών!
Λόγω καραντίνας όλοι έχουμε ψάξει αυτή την περίοδο να δούμε διάφορα στην τηλεόραση και το Netflix προσφέρει μία όμορφη επιλογή που λέγεται The English game μια μίνι σειρά 6 επεισοδίων που έφτιαξε ο δημιουργός του Downton Abbey, Τζούλιαν Φέλοους.
Όμορφα γυρισμένη, με καλούς ηθοποιούς και εξαιρετικές ερμηνείες, είναι η αρχή του πως το ποδόσφαιρο έπαψε να είναι ένα παιχνίδι που έπαιζαν τα σχολεία και η άρχουσα τάξη και εξελίχθηκε στην λατρεία της εργατικής τάξης ουσιαστικά το ανέδειξε ως την απόλυτη διέξοδο στην πίεση της εβδομάδας για πάρα πολύ κόσμο.
Εντοπίζει, η σειρά αυτή, στο πως ο Σκωτσέζος Φέργκι, Σούτερ, που υποδύεται υπέροχα ο Κέβιν Γκάθρι, άφησε την Γλασκώβη και την Πάρτικ Θιστλ στην οποία έπαιζε για να ακολουθήσει τον δρόμο που τα επόμενα 100 χρόνια έκαναν τόσοι και τόσοι συμπατριώτες του, να πάει δηλαδή στην Αγγλία να παίξει επαγγελματικά ποδόσφαιρο. Μόνο που αυτός ήταν ο πρώτος που το έκανε ανοίγοντας δρόμους για να γίνει το ποδόσφαιρο απόλυτα επαγγελματικό κάτι που στην Αγγλία συνέβη ουσιαστικά πολύ γρήγορα το 1885 όταν πλέον επιτράπηκε επίσημα να αμείβεται κάποιος για να αγωνίζεται!
Εδώ μια μικρή επισήμανση ότι στην Ελλάδα, για παράδειγμα επίσημα επαγγελματικό έγινε το ποδόσφαιρο το 1979 σχεδόν δηλαδή έναν αιώνα μετά.
Στην Αγγλία στα τέλη του 19ου αιώνα είχε ήδη το ποδόσφαιρο αρχίσει να συναγωνίζεται τα κλασσικά βρετανικά σπορ. Περισσότερες από 140 ομάδες δήλωναν κάθε χρόνο συμμετοχή στο FA Cup, την πιο παλιά διασυλλογική διοργάνωση στην ιστορία, που γεννήθηκε το 1871 και λίγους μήνες μετά είχαμε τον πρώτο τελικό ανάμεσα στους Γουόντερερς και τους Ρόγιαλ Εντζινίαρς. Ως το 1884 νικήτριες ήταν οι ομάδες που προέρχονταν από την αστική τάξη του Ηνωμένου Βασιλείου, με ποδοσφαιριστές που είτε σπούδαζαν είτε δεν εργάζονταν ή ακόμα κι αν το έκαναν συνήθως ήταν στις δουλειές της οικογένειας σε δικηγορικά γραφεία σε τράπεζες ή σε ανώτερες θέσεις συνεπώς είχαν την ευκαιρία να προπονηθούν αλλά και να φάνε σωστά σε αντίθεση με τις ομάδες των εργοστασίων όπου κουρασμένοι από την εξαήμερη εργασία οι εργάτες δεν είχαν την πολυτέλεια να προετοιμάζονται για τα παιχνίδια.
Στη σειρά αυτή φαίνεται επίσης η διαφορετική ιδιοσυγκρασία του Λονδίνου και της αγγλικής υπαίθρου και φυσικά η νοοτροπία που ουσιαστικά προκαλείται από τις ταξικές διαφορές. Κάποιες εικόνες ή κάποιες συζητήσεις στο έργο καταδεικνύουν το πόσο διαφορετικά αντιμετωπίζεται η καθημερινότητα στην ίδια την χώρα, με τους πλούσιους να είναι στον δικό τους κόσμο μπερδεύοντας ακόμα και τις περιοχές που εφόσον ήταν πάνω από το Λονδίνο ήταν ένα και το αυτό ανεξάρτητα αν αφορούσαν τα Μίντλαντς στο μέσο της Αγγλίας ή το Γιόρκσαϊρ στο Βορρά!
Βλέποντας αντιλαμβάνεται κάποιος γιατί το ποδόσφαιρο από άθλημα λίγων και επιφανών, έγινε το λαοφιλέστερο παιχνίδι πρώτα στη Βρετανία και έπειτα στον κόσμο όλο! Ο Έντουαρντ Χόλκροφτ υποδύεται τον Άρθουρ Κινίερντ, ποδοσφαιριστή, γιο τραπεζίτη και πρωτοπόρο σε μια εποχή που το ποδόσφαιρο ήταν σε επιλογή κατεύθυνσης. Είτε θα άλλαζε αγκαλιάζοντας και την εργατική τάξη ή θα χανόταν μένοντας προσκολλημένο στις ιδεοληψίες των πλουσίων!
Ο Κινίερντ που κατείχε το ρεκόρ συμμετοχής σε τελικούς FA cup έγινε Λόρδος και αποτέλεσε τον μακροβιότερο Πρόεδρο στην ιστορία της Αγγλικής Ομοσπονδίας από το 1890 για 33 χρόνια. Πρόσφερε πολλά με το ανοιχτό μυαλό του και η ιστορία στο English Game περιτριγυρίζεται γύρω και από το δικό του πρόσωπο. Είναι ανάμεσα στους ανθρώπους που το ποδόσφαιρο του χρωστά πολλά και ανάμεσα σε πολλά, την κατασκευή του Γουέμπλεϊ.
Στο έργο φαίνεται πως ο Σούτερ έρχεται στην Αγγλία για να παίξει στην Ντάργουιν την ομάδα της πόλης που την «τρέχει» ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου. Εκείνος υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος στην ιστορία που θα αποφασίσει πως πρέπει να πληρώσει διαμονή και έξοδα μετακίνησης από την Γλασκώβη σε αυτόν τον χαρισματικό παίκτη τον Σούτερ μαζί με τον φίλο του και ικανό σκόρερ Τζιμι Λάβ για να τους φέρει στο Λανκασάιρ. Η αληθινή ιστορία βέβαια είναι λίγο διαφορετική, αφού ο Λαβ είχε κατέβει πιο πριν στην Αγγλία για δουλειά και έτσι έπαιξε και ποδόσφαιρο. Ωστόσο ο Σούτερ επίσημα καταγράφεται ως ο πρώτος άνθρωπος που πληρώθηκε για να παίζει μπάλα και αυτό από μόνο του είναι σημαντικό αφού άνοιξε το δρόμο!
Μέσα στο έργο υπάρχει μία στιχομυθία ανάμεσα στους παίκτες των Ολντ Ετόνιανς εκ των οποίων ένας ήταν ταυτόχρονα και ο τότε πρόεδρος της ομοσπονδίας! «Τι θα γίνει άμα αρχίσουν όλοι να πληρώνουν παίκτες για να παίζουν ποδόσφαιρο; Όποιος έχει τα λεφτά θα κερδίζει» Για να πάρει την απάντηση από τον Κινίερντ που περικλείει όλο το νόημα: «Αυτό συμβαίνει και τώρα. Όποιος είναι πιο πλούσιος κερδίζει απλά εμείς δεν πληρωνόμαστε αλλά έχουμε όλη την άνεση να παίζουμε ενώ οι εργάτες δεν μπορούν».
Στην ιστορία του Netflix σχετικά με το πως η Μπλάκμπερν στην οποία μετακινήθηκε ο Σούτερ πήρε το κύπελλο για λόγους καθαρά πλοκής έχουν χρησιμοποιηθεί στοιχεία από τρεις ή τέσσερις διαφορετικούς τελικούς εκείνης της εποχής. Επίσης δεν διευκρινίζεται πως εκείνη την εποχή δεν ήταν μια ομάδα αλλά δύο στην πόλη του Μπλάκμπερν, η Ολύμπικ και η (πιο γνωστή εως τις μέρες μας) Μπλάκμπερν Ροβερς που κατέκτησε τέσσερις φορές σερί το τρόπαιο τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο η Olympic ήταν αυτή που πρώτη κατέκτησε το FA cup. Υπάρχει επίσης τελικός που νίκησε η Μπλάκμπερν με 2-1 τους Ολντ Ετόνιανς αλλά ο Σούτερ δεν είχε πάρει μέρος…
Αντίθετα είχε παίξει στον τελικό δυο χρόνια νωρίτερα, όπου η ομάδα του είχε χάσει με 1-0 από τους Ολντ Ετόνιανς. Νομίζω, ωστόσο πως δικαιούνται οι συγγραφείς να αλλάζουν λίγο τα γεγονότα για να μας δώσουν αυτό το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Επειδή ουσιαστικά στόχος δεν ήταν η ιστορική καταγραφή ούτε καν κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ αλλά μεταφορά συνθηκών της εποχής μέσα από μια έξοχη μίνι σειρά.
Και επιστρέφοντας στο θέμα μας της αρχής, το ποδόσφαιρο δε χάλασε τα τελευταία χρόνια με τις μεταγραφές του Νεϊμάρ ή του Ρονάλντο, ή παλιότερα του Ζιντάν ή του Κρόιφ και του Μαραντόνα αλλά από τα τέλη του 19ου αιώνα όταν πλέον επιτράπηκε να πληρώνονται οι ποδοσφαιριστές και όποιος είχε τα χρήματα κοιτούσε να το εκμεταλλευτεί!
Η περίπτωση της Πρέστον Νορθ Εντ Που έφερε επτά Σκωτσέζους ποδοσφαιριστές και τους βρήκε δουλειά στα εργοστάσια της περιοχής, κατακτώντας το πρώτο πρωτάθλημα που έγινε στην Αγγλία το 1888 – 89 σε συνδυασμό μάλιστα και με το κύπελλο κάνοντας Νταμπλ αποδεικνύει του λόγου το αληθές!
Και όταν σας ξαναπούν πως το ποδόσφαιρο χάλασε όταν μπήκαν τα χρήματα συμφωνήστε αλλά να θυμάστε πως αυτό έγινε 140 χρόνια πριν!
Πηγή: England 365
