Του Γιάννη Φιλέρη
Το Last Dance του οποίου τα πρώτα δύο επεισόδια προβλήθηκαν ήδη, έγινε ήδη θέμα συζήτησης παντού. Με τη βοήθεια της ‘καραντίνας’ όλοι (και της Δευτέρας του Πάσχα) όσοι, έστω και για λίγο, είδαν κάποτε τον Μάικλ Τζόρνταν (αλλά κι εκείνοι που δεν τον πρόλαβαν στην εποχή της παντοδυναμίας του) ξύπνησαν από το πρωί για να θυμηθούν πως η αγάπη τους για το μπάσκετ, μετατράπηκε σε πάθος. Η αφίσα αυτού του τύπου, που μιλάει με ένα ποτήρι ουίσκι δίπλα του (και ένα ωραίο πούρο, αν δεν κάνω λάθος, πιο παραπέρα) βρισκόταν σε εκατομμύρια σπίτια όλου του πλανήτη. Και ω της (διαβολικής) σύμπτωσης όλη η υφήλιος, κλεισμένη μέσα, λόγω του κορονοϊού, πάλι τον… Τζόρνταν έβλεπε σύμπασα!
Το τι είναι για το μπάσκετ ο M.J δεν χρειάζεται να το πούμε. Ακόμη και αν το Last Dance μπορεί να εξωραΐζει το ίνδαλμα (αλλά έτσι δεν συμβαίνει με όλους τους μεγάλους των σπορ;) μη ξεχνάμε τη βασική παράμετρο της ιστορίας: Το ΝΒΑ βρήκε στο πρόσωπό του, τον ‘Μεσία’. Οι ‘προφήτες’ (Μάτζικ, Μπερντ, λίγο νωρίτερα ο Ντόκτορ) και ο ‘αρχιερέας’ Στερν, είχαν ετοιμάσει το έδαφος για να βρεθεί το σπορ στη γη της επαγγελίας.
Η κουβέντα για τον Τζόρνταν άναψε φωτιές. Έγινε trend που λέγαμε και στο χωριό μου στο twitter. Όχι βέβαια μόνο γι αυτούς που τον είδαν. Αλλά και για τους νεότερους. Κι αυτή είναι η απόδειξη της διαχρονικής λάμψης του 57χρονου, πλέον, Μάικλ. Στη διάρκεια του πρώτου επεισοδίου, ο ίδιος αποκαλύπτει πότε από… Μάικ, έγινε Μάικλ και τον έμαθε όλη η Αμερική. Ήταν στον τελικό του πανεπιστημιακού πρωταθλήματος του 1982, όταν ο Ντιν Σμιθ μάζεψε τους παίκτες του στο τάιμ-άουτ για την τελευταία επίθεση της ομάδας του. Το Τζορτζτάουν του Πάτρικ Γιούιν είχε το προβάδισμα με 62-61. Ο Σμιθ λέει στους παίκτες του “φτάσαμε στο σημείο, που θέλαμε, να αποφασίσουμε εμείς για το παιχνίδι” και δίνει εντολή να πάει η μπάλα στην αδύνατη πλευρά της άμυνας των αντιπάλων και να σουτάρει ο Τζόρνταν. Οι Ταρ Χιλς νικούν 63-62 και ο Τζόρνταν που κάποτε είχε απορριφθεί από την ομάδα του σχολείου του, φτάνει για πρώτη φορά εκεί που ονειρεύεται τα βράδια…
Αυτός ο Τζόρνταν, που το 1983 ανακηρύχτηκε παίκτης της χρονιάς στο κολεγιακό μπάσκετ, εμφανίστηκε στην Ελλάδα λίγους μήνες αργότερα. Και με αφορμή το Last Dance, το Contra θυμάται την πρώτη φορά που ο Air, ήρθε σε επαφή με το ελληνικό μπάσκετ. Η δεύτερη ήρθε 14 χρόνια αργότερα, όταν ξεκινούσε τον τελευταίο του χορό, παίζοντας με τους Μπουλς εναντίον του Ολυμπιακού στο McDonald’s Open στο Παρίσι.
Το 1983 η ΕΟΚ, με πρωτοβουλίες που είχε πάρει ο αείμνηστος Παντελής Δέδες, καταφέρνει κάτι που – για εκείνη την εποχή- έμοιαζε ακατόρθωτο. Να έρθει στην Ελλάδα, ένα τοπ κολέγιο, που προπονούσε ο φημισμένος Ντιν Σμιθ. Ο Παναγιώτης Γιαννάκης κοιτάζει πίσω το χρόνο και συμφωνεί: “Ναι, για τα δεδομένα της εποχής, η ευκαιρία να κοντραριστούμε με ένα τέτοιο πανεπιστημιακό πρόγραμμα, ήταν μοναδική. Όχι μόνο για μας που παίζαμε, για όλο το μπάσκετ, θα έλεγα“.
Ανοιχτή προπόνηση στην Αγία Παρασκευή
Ο ‘Δράκος’ έχει δίκιο. Η άφιξη του Νορθ Καρολάινα ήταν πρωτόγνωρο γεγονός. Η 45μελής αποστολή του Νορθ Καρολάινα έφτασε το Σάββατο 16 Οκτωβρίου 1983. Από την ομάδα που είχε πάρει το πρωτάθλημα, ένα χρόνο πριν, δεν έπαιζαν πλέον ο Τζέιμς Γουόρθι, ο Αλ Γουντ και ο Τζίμι Μπλακ, οι οποίοι συνέχιζαν στο ΝΒΑ. Οι εφημερίδες σημείωναν ότι της αμερικάνικης ομάδας ηγείτο ο Σαμ Πέρκινς (τελειόφοιτος) και ο Μάικλ Τζόρνταν. Ο Μπραντ Ντόχερτι που έκανε μεγάλη καριέρα με τους Κλίβελαντ Καβαλίερς, αλλά και ο Κένι Σμιθ (δυο φορές πρωταθλητής ΝΒΑ με τους Χιούστον Ρόκετς, όταν ο Τζόρνταν είχε αποσυρθεί δοκιμάζοντας καριέρα στο μπέιζμπολ) ήταν επίσης μέλη της ομάδας που ήρθε στην Αθήνα.
Αλλά, όπως και να ‘χει, ο σταρ των Ταρ Χιλς ήταν ο προπονητής. Ο μακαρίτης Ντιν Σμιθ. Ένας από τους ‘γκουρού’ του αμερικάνικου μπάσκετ, των σοφών του αθλήματος που άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους στο σπορ: “Ναι ο Τζόρνταν δεν είχε βέβαια ακόμη τη φήμη που απέκτησε στη συνέχεια, καθώς βρισκόταν στην αρχή της λαμπρής καριέρας του, φυσικά αν τον έβλεπες στο γήπεδο καταλάβαινες αμέσως τα τεράστια προσόντα του. Εκείνο τον καιρό όμως ήταν ένας εξαίσιος παίκτης, που ωστόσο συμμετείχε όπως όλοι οι υπόλοιποι στο σύστημα του Ντιν Σμιθ. Μέλος δηλαδή μιας κολεγιακής ομάδας. Ακόμη δεν είχε φτάσει στο σημείο να αποφασίζει … για όλα αυτός, όπως έκανε με μαεστρία αργότερα στο ΝΒΑ…” λέει ο Γιαννάκης.
“Υπόσχομαι να παίξουμε ωραίο μπάσκετ στην Ελλάδα“ λέει ο Ντιν Σμιθ λίγο μετά την άφιξή του κι όταν τον ρωτάνε αν είναι αυτός ο καλύτερος προπονητής στο NCAA, απαντάει με χιούμορ: “Γι αυτό ρωτήστε καλύτερα τον Μπόμπι Νάιτ“.
Η προπόνηση του Νορθ Καρολάινα, την ίδια μέρα, στο Κολέγιο της Αγίας Παρασκευής είναι μια μοναδική μυσταγωγία. Ο Ντιν Σμιθ ανοίγει τις πόρτες (σε επιλεγμένους προσκεκλημένους, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι προπονητές). Όπως έγραφε πριν από μερικά χρόνια ο Δημήτρης Καρύδας, όλοι είχαν μείνει με ανοιχτό το στόμα (για τη δομή της προπόνησης), ενώ ένας παίκτης έκανε πάνω κάτω τα σκαλάκια του κλειστού, λόγω τιμωρίας. Ήταν ο Σαμ Πέρκινς, που έπαιξε 18 χρόνια στο ΝΒΑ.
Ο Τάκης Ευσταθίου, επίσης αυτόπτης μάρτυρας στην περίφημη προπόνηση, γράφει την επόμενη μέρα στην ‘Αθλητική Ηχώ’ για τις πρωτοποριακές μεθόδους του Αμερικανού κόουτς και φυσικά την εντύπωση που προκάλεσαν σε όλους οι κινήσεις του Μάικλ Τζόρνταν. Δεν ήταν καθόλου συνηθισμένα τα μάτια μας, να βλέπουμε ένα τόσο αρμονικό κορμί να τρέχει τόσο όμορφα το γήπεδο, να εκτελεί και να δημιουργεί με μοναδικό τρόπο.
Ο αείμνηστος Θανάσης Χριστοφόρου, που λόγω και των αμερικάνικων καταβολών του αλλά και λόγω της αθλητικής διεύθυνσης του κολεγίου είχε άμεση επαφή με την ομάδα και τον ίδιο τον Ντιν Σμιθ, σχολίαζε: “Το σώμα του Τζόρνταν είναι θείο δώρο. Στην Ελλάδα ένας μόνο παίκτης έχει τέτοια καρτασκευή, με μακριά χέρια. Τυχαίνει, μάλιστα, να είναι παίκτης μου, αφού σας μιλάω για τον Πεδουλάκη“. Ο Θανάσης ήταν κόουτς του Περιστερίου.
Η Εθνική του 1983…
Το φθινόπωρο του ’83, η Εθνική Ομάδα συνέχιζε -χωρίς να το υποψιάζεται- την πορεία της προς το όνειρο. Ακόμη βρισκόμασταν στην αρχή της θητείας του Κώστα Πολίτη, που από το Ευρωμπάσκετ 83 (11η θέση) είχε ξεκινήσει να σκέφτεται λίγο πιο μπροστά από την εποχή του. Τον Σεπτέμβριο του ’83, στο Βαλκανικό Πρωτάθλημα του Τίτοβρμπας, η Εθνική καταλαμβάνει τη 2η θέση πίσω από την Γιουγκοσλαβία, στο τουρνουά όπου κάνει την πρώτη του επίσημη εμφάνιση ο Φάνης Χριστοδούλου.
Ακολουθούν οι Μεσογειακοί Αγώνες στο Μαρόκο (Καζαμπλάνκα) με το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα να μην παίζει τόσο καλά. Απών απ’ όλες αυτές τις υποχρεώσεις είναι ο Νίκος Γκάλης, που αντιμετωπίζει ένα τραυματισμό, ενώ μετά τους Μεσογειακούς, ο Πολίτης βάζει στον πάγο τον Παναγιώτη Φασούλα για την κακή απόδοσή του. Μένει μόνος του ο Δημήτρης Κοκολάκης σε ρόλο βασικού σέντερ, ενώ για τα Δημήτρια και το ματς με τους Αμερικανούς στο κλειστό του Σπόρτιγκ, καλούνται ξανά οι δυο κολώνες του Ηρακλή, ο Σωτήρης Σακελλαρίου σαν τρίτος γκαρντ (πίσω από Γιαννάκη-Γκάλη) και ο Τάκης Καρατζουλίδης. Ο Λιβέρης Ανδρίτσος είναι το βασικό τριάρι, ο Νίκος Φιλίππου στο ‘4’, κι από πίσω Άλμπερτ Μάλλαχ, Μιχάλης Ρωμανίδης και για ‘δοκιμές’ ο Γιώργος Σκροπολίθας και ο Γιώργος Αγιασωτέλης. Δεν είναι διαθέσιμος, λόγω τραυματισμού, ο Κώστας Πετρόπουλος ενώ και ο Φάνης Χριστοδούλου μένει εκτός λόγω ενοχλήσεων.
“Ο Γκάλης πάει από δεξιά”
Στη Θεσσαλονίκη τα Δημήτρια ξεκινούν με τους Ταρ Χιλς να νικούν εύκολα την ιταλική Μπερλόνι 87-71 και να παίζουν την επόμενη δυο αγώνες σε τέσσερις ώρες. Ο πρώτος είναι εναντίον της Εθνικής και μεταδίδεται απευθείας από την ΕΡΤ. Ο Νίκος Γκάλης επιστρέφει στην δράση και παρότι οι Αμερικανοί παίζουν διαβασμένη άμυνα απέναντί του, έχει ορισμένες στιγμές που δεν σταματιέται (24π). Ο Ντιν Σμιθ θυμάται τον μεγάλο άσο από το κολεγιακό πρωτάθλημα και το Σέτον Χολ.
“Είναι μεγάλος σκόρερ. Πάει συνήθως από την δεξιά πλευρά. Αν ο αμυντικός τον αναγκάσει να πάει στα αριστερά, θα τον εξουδετερώσει. Ή εν πάση περιπτώσει θα έχει πολλές πιθανότητες να μη του βάλει καλάθι“, δηλώνει ο μεγάλος κόουτς.
Για ένα ημίχρονο η Εθνική που δεν έχει στη διάθεσή της τον Παναγιώτη Γιαννάκη (πονούσε στη μέση του) παίζει πολύ καλά, προηγείται 53-45 όμως δεν αντέχει στην πίεση των Αμερικανών, που όχι μόνο ισοφαρίζουν, αλλά καταφέρνουν να πάρουν άνετη νίκη με 100-83. Το Αλεξάνδρειο που έχει ακόμη πλαστικό δάπεδο, δεν γεμίζει μεν, απολαμβάνει δε μια παράσταση του Τζόρνταν με 34 πόντους και ορισμένες ζογκλερικές ενέργειες που αργότερα έγιναν σήμα κατατεθέν του.
Το ιστορικό βιντεάκι που έχει διασωθεί έχει σχεδόν όλο το ματς (τον ζωντανό χρόνο), με τον Γκάλη να φοράει ακόμη το νο 7 στην Εθνική και τον Μάικλ Τζόρνταν με το κλασικό νο 23 στην γαλάζια φανέλα του Νορθ Καρολάινα, προκαλεί ακόμη δέος. Μπορείτε να το απολαύσετε.
Ο Τζίμης Κοκολάκης σημειώνει 20 πόντους, δημιουργώντας ένα σωρό προβλήματα στον Σαμ Πέρκινς, ενώ ο Λιβέρης Ανδρίτσος σκοράρει 16π και υποχρεώνει τον Ντιν Σμιθ να δηλώσει μετά το ματς: “Είναι πολύ καλός. Μπορεί να εξελιχθεί σε σπουδαίο μπασκετμπολίστα“.
60 πόντους σε πέντε ώρες
Εκείνο το απόγευμα στη Θεσσαλονίκη, οι Αμερικανοί ξεκίνησαν να παίζουν από τις 5μμ και έφυγαν από το γήπεδο μετά τις 10 μμ, αφού αμέσως μετά τον αγώνα με την Εθνική έπαιξαν και εναντίον του Ερυθρού Αστέρα (κόουτς ο φημισμένος Ράνκο Ζεράβιτσα και μέλος του ρόστερ ο νεαρός Μπόμπαν Γιάνκοβιτς) τον οποίο νίκησαν 105-104 μετά από δυο παρατάσεις. Ο Τζόρνταν δεν έχει πρόβλημα να σημειώσει άλλους 26 πόντους και να φτάσει δηλαδή τους 60 σε αυτό το πεντάωρο σόου, που παρέθεσε στους φίλους μας στους Θεσσαλονικείς.
Έπρεπε να μείνει στο παιχνίδι για να κερδίσει η ομάδα του, αφού είχαμε ισοπαλία τόσο στην κανονική περίοδο (85-85) όσο και στην πρώτη παράταση (92-92). Οι Αμερικανοί θα πάρουν το τρόπαιο της πρώτης ομάδας του τουρνουά και θα το χαρούν δεόντως αν και … κατάκοποι. Ο Ντιν Σμιθ θα δηλώσει: “Σίγουρα, κουραστήκαμε, παίζοντας δυο αγώνες την ίδια μέρα, βρισκόμαστε όμως στην περίοδο της προετοιμασίας“.
Η ζώνη 1-3-1 στα Πατήσια
Την επομένη το Νορθ Καρολάινα και η Εθνική Ελλάδας ξαναβρίσκονται στο γήπεδο. Αυτή τη φορά στην Αθήνα και στο κλειστό του Σπόρτιγκ. Οι ουρές έξω από το γήπεδο για ένα εισιτήριο, φτάνουν μέχρι την στάση του Ηλεκτρικού και στις εξέδρες στοιβάζεται 3.000 κόσμος, διψασμένος να δει μπάσκετ. Ο Γκάλης δεν έχει κατέβει από τη Θεσσαλονίκη, παίζει όμως κανονικά ο Γιαννάκης, που ένα χρόνο πριν δοκίμαζε με πείσμα να παίξει στους Μπόστον Σέλτικς. Κόπηκε την τελευταία στιγμή
“Είχε μαζευτεί πολύς κόσμος το θυμάμαι. Κι εμείς ανυπομονούσαμε να παίξουμε με μια τέτοια ομάδα. Ήταν πολύ υψηλού επιπέδου ο αντίπαλος. Παίρναμε εικόνες, βλέπαμε πόσο δυνατοί ήταν. Ξέρεις τότε δεν υπήρχε η τριβή με αυτού του είδους τους παίκτες. Οι δυο ξένοι που είχαμε μερικές ομάδες για τα παιχνίδια της Ευρώπης ήταν κόκκοι άμμου. Εδώ ήταν μια άλλη εμπειρία. Έβλεπες πόσο γρήγοροι ήταν, πως έφευγαν στον αιφνιδιασμό“, λέει ο Γιαννάκης και προσθέτει: “Πάντα με τις αμερικάνικες ομάδες είχαμε ένα πρόβλημα όταν μας πίεζαν. Έμοιαζε αφόρητη. Ο κόουτς Πολίτης είχε δώσει εντολή όταν άρχιζαν το πρέσινγκ, στη γραμμη πίεσης να βάζαμε ένα παίκτη από πίσω, ώστε να παίρνει την μπάλα και να κυκλοφορούμε την μπάλα. Για να σταματήσουμε, βέβαια, μια τόσο γρήγορη και πολύ αθλητική ομάδα, έπρεπε να παίξουμε και ζώνη. Στο μεγαλύτερο διάστημα παίξαμε 1-3-1, εγώ ήμουν τελευταίος, καλύπτοντας και τις δυο πλευρές. Ήμουν και … 24 ετών, άντεχαν τα πόδια μου!”
Ο Γιαννάκης κάνει μεγάλο ματς, σκοράρει 24 πόντους και ξεσηκώνει πολλές φορές την εξέδρα. Η Εθνική προηγείται 32-18 και στο ημίχρονο 42-38, χωρίς να χάσει την επαφή με τους Αμερικανούς, ακόμη κι όταν αυτοί περνούν μπροστά στο δεύτερο ημίχρονο. Πέντε λεπτά πριν από το τέλος το σκορ είναι 67-71 και όλα παίζονται στις λεπτομέρειες, στις οποίες θα βγουν νικητές οι Ταρ Χιλς οι οποίοι θα επικρατήσουν με 79-71.
Με τον Τζόρνταν ο αιώνιος αρχηγός της Εθνικής είχε αρκετές κόντρες μέσα στο γήπεδο: “Σε μια φάση ανταλλάξαμε και βλέμματα, γιατί είχαμε αρκετή ένταση. Τον διέκρινε μια τρομερή ένταση και πάθος να νικήσει. Ο τρόπος που έπαιζε ήταν εκπληκτικός, γιατί έβλεπες έναν αθλητή που θα μπορούσε να πρωταγωνιστεί σε οποιοδήποτε σπορ, να έχει τόσο αρμονικές κινήσεις. Ήταν νευρώδης, πολύ δυνατός, όχι όμως… χτισμένος. Πραγματική απόλαυση, που την είδαμε τα επόμενα χρόνια σε όλο της το μεγαλείο. Δεν θα ξαναδούμε τέτοιο παίκτη, είναι αλήθεια. Ήταν απίστευτος, Μπορούσε να πάει από αριστερά να σταματήσει να σουτάρει, ή να ξεκινήσει πάλι ντράιβ. Μπορούσε να κάνει το ίδιο από δεξιά. Μπορούσε να περάσει και από … πάνω σου“.
Σε ένα τέτοιο κάρφωμα, ο Σωτήρης Σακελλαρίου είδε το αεριωθούμενο να προσγειώνεται στο καλάθι. Μετά τον αγώνα θα πει και το ιστορικό: “Δεν ξέρω για σας, αλλά εγώ είδα το νούμερο του παπουτσιού που φοράει. Είναι 47“!
Φιλίππου: “Το θέμα είναι να με θυμάται ο Τζόρνταν”
Όμως ο Τζόρνταν σε αυτό το παιχνίδι είχε φάει και τάπες. Δυο τον αριθμό παρακαλώ. Μία από τον Νίκο Φιλίππου στο πρώτο ημίχρονο κι άλλη μία από τον Λιβέρη Ανδρίτσο στο δεύτερο!
“Ναι ε; Δεν το θυμάμαι. Βέβαια το θέμα θα ήταν να το… θυμόταν ο Τζόρνταν” λέει μετά από 37 χρόνια και το ίδιο σαρκαστικό χιούμορ, ο Νίκος που είχε μια ειδικότητα στα κοψίματα και στην άμυνα πάνω από το καλάθι, προσθέτοντας: “Δεν χρειάζεται να πω εγώ πόσο μεγάλος παίκτης ήταν. Ναι δεν ήταν ακόμη ο σούπερ-σταρ του ΝΒΑ, αφού υπήρχε και ο Σαμ Πέρκινς, το χταπόδι όπως τον αποκαλούσαμε. Ήταν καταπληκτικός, όμως. Είχε στιγμές που τον χάζευες στο γήπεδο. Στοιχεία που τον έκαναν μύθο.
Εκείνη την ώρα δεν το ξέραμε, γράφαμε όμως ιστορία. Αν γνωρίζαμε τι θα επακολουθούσε θα κάναμε τα πάντα να βγάλουμε μια φωτογραφία μαζί του (σ.σ η αλήθεια είναι ότι μόνο ο Γκάλης έχει μία με τον Μάικλ, στην απονομή στα Δημήτρια) πληρώνοντας, μάλιστα“.
Ο Φιλίππου μεγάλωσε μεν έχοντας σαν είδωλο τον Ντόκτορ Τζέι, δεν μπορεί να μην αναγνωρίσει το μεγαλείο του Τζόρνταν: “Αυτός είναι ο καλύτερος όλων των εποχών. Θα έλεγα μάλιστα ότι μετά την αποχώρησή του, όλες οι ομάδες σε όλο τον πλανήτη, θα έπρεπε να έχουν αποσύρει το νο 23. Μπορούν να το κάνουν και τώρα, αν και το έχει πλέον και ο ΛεΜπρον“.
Δείτε το βίντεο και του δεύτερου αγώνα στα Πατήσια. Στο 4:52 το κόψιμο του Φιλίππου, που … τσαντίζει λιγο τον Τζόρνταν, στο 32:19 η τάπα του Ανδρίτσου. Νωρίτερα στο 28:23 μια τρομερή πάσα του Παναγιώτη Γιαννάκη και στο 32:26 το αεροπλανικό κάρφωμα του Τζόρνταν μπροστά από τον Σακελλαρίου
Πηγή: Contra
