Επιλογή Σελίδας

Επιμέλεια, Δημήτρης Χατζής

Το δέσιμο και η αγάπη των Βραζιλιάνων με το ποδόσφαιρο έγινε πολλές φορές εργαλείο χειραγώγησης από τα δικτατορικά καθεστώτα που κυβέρνησαν τη Βραζιλία, τα οποία χρησιμοποίησαν το λαοφιλές άθλημα με τη λογική του «άρτος και θεάματα».

Το φαινόμενο αυτό γιγαντώθηκε στη δεκαετία του `70 στα χρόνια της στρατιωτικής χούντας του Emílio Médici, ο οποίος έδωσε «γη και ύδωρ» στο ποδόσφαιρο για να αποπροσανατολίζει τον κόσμο από τα φρικτά εγκλήματα του…

Ο Médici το 1969 στη λαϊκή κατακραυγή για τις συλλήψεις, τις απαγωγές και τα βασανιστήρια των αντιφρονούντων του καθεστώτος, απάντησε με… ποδόσφαιρο. Συγκεκριμένα, έδωσε την άδεια για την κατασκευή 13 νέων γηπέδων στη χώρα και ξεκίνησε να γίνεται τακτικός θαμώνας στα επίσημα της Flamengo, κερδίζοντας πόντους δημοφιλίας από τους οπαδούς της. Λέγεται μάλιστα πως πολλές φορές επενέβαινε και στον καταρτισμό της 11άδας!

Πιο «σκούρα» βρήκε τα πράγματα με την Seleção, όπου εκεί έκανε κουμάντο ο τεχνικός της, João Saldanha. Ο τελευταίος όταν δέχτηκε υπόδειξη από τον Médici να πάρει στην ομάδα τον επιθετικό Dario, απάντησε: «Εγώ δεν ανακατεύομαι με το υπουργικό συμβούλιο, αυτός δεν θα ανακατευτεί με την ομάδα μου».

Ο Saldanha φυσικά απομακρύνθηκε με συνοπτικές διαδικασίες και στη θέση του προσλήφθηκε ο δημοφιλής Mário Zagallo, δις παγκόσμιος πρωταθλητής  με τη Βραζιλία (1958, 1962) και αγαπημένος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

Η συνέχεια είναι γνωστή. Η καλύτερη «σελεσάο» όλων των εποχών με Pelé, Jairzinho, Gérson κ.α. κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970 και το καθεστώς καπηλεύτηκε ξεδιάντροπα εκείνο το επίτευγμα.

Ο Médici συνέδεσε την επιτυχία αυτή με την εγχώρια «επιτυχία» της δικτατορίας σε όλους τους τομείς. Ο συγχαρητήριος λόγος του δικτάτορα ήταν χαρακτηριστικός: «Αισθάνομαι μεγάλη χαρά να βλέπω την ικανοποίηση των συμπατριωτών μας σε αυτή την υψηλή επίδειξη πατριωτισμού. Ταυτίζω αυτή τη νίκη με την επιτυχία, που ήρθε μέσω της αθλητικής αδελφοσύνης, με την αναπτέρωση της πίστης του έθνους μας στην πάλη για την εθνική ανάπτυξη. Ταυτίζω αυτή την επιτυχία μας με την ιδιοφυΐα και τη γενναιότητα μας, την επιμονή και ανωτερότητα μας σε τεχνική ικανότητα, στη φυσική προετοιμασία μας και την ηθική μας ύπαρξη. Πάνω απ` όλα, οι παίκτες μας κέρδισαν, επειδή ήξεραν πώς να παίξουν για το συλλογικό καλο»…

Η επιστροφή της αποστολής της ομάδας από το Μεξικό κηρύχθηκε εθνική αργία και μόλις έφτασαν οι παίκτες πήγαν πρώτα στην Brasília για να συναντηθούν με τον Médici. Οι εφημερίδες την επόμενη ημέρα γέμισαν φωτογραφίες με επικολυρικές λεζάντες, ενώ κάθε παίκτης πήρε ένα δώρο αξίας 18.500 δολαρίων!

Παράλληλα, το καθεστώς υιοθέτησε το τραγούδι της ομάδας στο Μουντιάλ το «Pra frente, Brasil», σαν… επίσημο ύμνο του και το πλαίσιωσε με το motto του «κανείς δεν θα εμποδίσει τώρα τη Βραζιλία», το οποίο συνοδευόταν με τις αντίστοιχες φωτογραφίες του Pelé… Στόχος αυτής της καμπάνιας ήταν να εξομοιωθεί η κατάκτηση του Μουντιάλ με το «οικονομικό θαύμα» της δικτατορίας, δηλαδή τα δύο πράγματα που ενδιέφεραν περισσότερο τον μέσο Βραζιλιάνο.

Η Αριστερά και οι ακτιβιστές κατέβαλαν μεγάλη προσπάθεια να σταματήσουν την προπαγάνδα, τονίζοντας πως «οι ζητωκραυγές των οπαδών καταπνίγουν τα ουρλιαχτά των θυμάτων των βασανιστηρίων». Εις μάτην, πάντως…

Όμως η χούντα δεν μπόρεσε να αντιληφθεί τη διαφορά ανάμεσα στις δικές της καταπιεστικές μεθόδους και την ελευθεριότητα του «joga bonito», πράγμα που της γύρισε μπούμερανγκ.

Το 1974 η δικτατορία του Médici, η οποία όδευε στο τέλος της, έδωσε τα σκήπτρα του Υπουργείου Αθλητισμού στον εν αποστρατεία Ναύαρχο, Hélio Nunes. Παράλληλα, ο Nunes ήταν ο επικεφαλής του συντηρητικού ARENA, που κυβερνούσε τη χώρα, στο Rio και με… συνοπτικές διαδικασίες «φύτεψε» στην Α` κατηγορία της Βραζιλίας την ποδοσφαιρική ομάδα της περιοχής του για να ενισχύσει το φιλολαϊκό προφίλ της χούντας.

Την ίδια στιγμή όμως η Seleção στο Μουντιάλ του 1974 με Zagallo στον πάγκο, αλλά χωρίς Pelé, απέτυχε και η κυβέρνηση ανέλαβε, μέσω του Nunes, την αναδόμηση της ομάδας σύμφωνα με τα δικά της στάνταρ.

Το 1975 ο Médici παρέδωσε τα ηνία της διακυβέρνησης στον Ernesto Geisel. Ο ίδιος δεν ήταν φανατικός ποδοσφαιρόφιλος, όπως ο προκάτοχος του, αλλά για λόγους δημοσίων σχέσεων έγινε υποστηρικτής της Botafogo του Ριο, παρότι λόγω καταγωγής ήταν οπαδός της Internacional του Porto Alegre!

Ο Geisel λοιπόν δεν έδειξε το ίδιο ενδιαφέρον για το ποδόσφαιρο, όπως ο Médici, με τον Hélio Nunes να αναλαμβάνει αυτός ηγετικό ρόλο, με κωμικοτραγικά αποτελέσματα…

Ο πρώην Ναύαρχος λοιπόν θέλησε να δώσει στη Seleção… στρατιωτικές αρχές. Το «joga bonito» το οποίο βασιζόταν στον «αυτοσχεδιασμό, την ατομική προσπάθεια και την ασέβεια», όπως διακήρυττε το καθεστώς, ερχόταν σε αντίθεση με τις αρχές που ήθελε η δικτατορία να εμφυσήσει στο έθνος…

Έτσι, η νέα εθνική ομάδα θα χτιζόταν με τις αρχές της πειθαρχίας και της φυσικής κατάστασης και για τον λόγο αυτό ο Mário Zagallo έφυγε και στη θέση του ήρθε ο πρώην λοχαγός, Cláudio Coutinho.

Ο νέος προπονητής ήθελε μια Βραζιλία σαν «έναν ευκίνητο λόχο» και μετέτρεψε το προπονητήριο σε… στρατόπεδο, γεμάτο στρατιωτικά συνθήματα και πανό υπέρ της χούντας!

Οι προπονήσεις πλέον γίνονταν παρουσία σωματοφυλάκων για να… απαγορεύουν στους παίκτες να μιλάνε ελεύθερα στον Τύπο. Ο Cazu, ο μεγάλος μέσος της Botafogo, που… τόλμησε να ψελλίσει δημόσια κάτι περί ρατσισμού, αποπέμφθηκε από την ομάδα με συνοπτικές διαδικασίες.

Οι τακτικές αυτές οδήγησαν σε νέα αποτυχία στο Μουντιάλ του 1978 – για τα μέτρα της Βραζιλίας η 3η θέση έτσι λογίζεται – και ο κόσμος ξέσπασε κατά των υπεύθυνων οι οποίοι είχαν οδηγήσει εκεί την ομάδα.

Το σημαντικότερο όμως ήταν πως πλέον οι Βραζιλιάνοι δεν παρασύρονταν από τις ποδοσφαιρικές επιτυχίες και εξέφραζαν ανοιχτά πλέον την καθολική αντίδραση τους στη χούντα. Το «οικονομικό θαύμα» του Médici σύντομα έδωσε τη θέση του στον υπερ-πληθωρισμό και την εκτόξευση του εξωτερικού χρέους.

Ο διάδοχος του Geisel, ο João Figueiredo ξεκίνησε σιγά-σιγά την εκδημοκρατικοποίηση και το ποδόσφαιρο μέσω της Democracia Corinthiana του Sócrates έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επακόλουθη «abertura», στην αποκατάσταση δηλαδή της δημοκρατίας στη χώρα…

Πηγή: Otherside Football

Pin It on Pinterest

Shares
Share This