Της Χριστίνας Φιλιππάκη
Παρόλο που όλοι οι αθλητές το βιώνουν σε κάποιο βαθμό, το άγχος μπορεί να αποβεί καταστροφικό για τις επιδόσεις τους, όταν είναι υπερβολικό. Οι προπονητές μπορούν να μειώσουν τις πιθανότητες της ομάδας τους να υποφέρει από υπερβολικό άγχος αξιοποιώντας κάποιες σχετικά απλές στρατηγικές.
1) Εστίασε στις ατομικές ανάγκες του κάθε αθλητή
Παρατήρησε τους αθλητές:
- Ίσως παρατηρήσεις ότι ο κάθε αθλητής έχει το δικό του μοναδικό τρόπο προετοιμασίας για τον αγώνα.
- Οι αθλητές πρέπει να είναι αρκετά ενθουσιασμένοι, ώστε να είναι έτοιμοι να αγωνιστούν, αλλά όχι σε βαθμό που αυτό βλάπτει τη συγκέντρωσή τους.
- Μερικοί αθλητές χρειάζονται να ηρεμήσουν και να ξεκουραστούν πριν τον αγώνα, ενώ άλλοι ίσως πρέπει να είναι πιο ενεργητικοί.
Οι πράξεις του προπονητή:
- Πρόσεχε τις τελευταίες σου κουβέντες πριν τον αγώνα. Μία έντονη ενθαρρυντική ομιλία ίσως βοηθήσει κάποιους αθλητές, όμως παράλληλα μπορεί να αγχώσει κάποιους άλλους.
- Περιόρισε την κουβέντα αυτή σε σημαντικές πληροφορίες που είναι απαραίτητες για τη στρατηγική της ομάδας.
- Εστίασε την ένταση της κουβέντας μόνο στους αθλητές που τη χρειάζονται.
Δώσε στους αθλητές χρόνο να προετοιμαστούν μόνοι τους:
- Εξασφάλισε χρόνο από το ζέσταμά τους κατά τον οποίο οι αθλητές να μπορούν να προετοιμαστούν ψυχολογικά με το δικό τους τρόπο.
- Κάποιοι αθλητές θα θέλουν να χαλαρώσουν, να ηρεμήσουν ή να είναι μόνοι τους. Άλλοι αθλητές ίσως μείνουν πιο κοντά στους συναθλητές τους, ενθαρρύνοντας ο ένας τον άλλον ή ίσως κάνοντας αστεία, προσπαθώντας να αποσπάσουν την προσοχή τους από τις υπερβολικές σκέψεις για τον αγώνα.
- Είναι σημαντικό να μάθεις τον τρόπο με τον οποίο οι αθλητές σου προτιμούν να προετοιμάζονται για τον αγώνα. Έπειτα προσάρμοσε τις αλληλεπιδράσεις σου με αυτούς στην προσωπικότητά τους. Χτίσε την αυτοπεποίθηση και προσπάθησε να ηρεμήσεις τους αθλητές που έχουν ανάγκη τη χαλάρωση και χρησιμοποίησε ενθαρρυντικά σχόλια για αυτούς που πρέπει να είναι ενθουσιασμένοι πριν αγωνισθούν.
2) Μείωσε τη σημασία της νίκης
- Η νίκη δε βρίσκεται πάντα στα χέρια των αθλητών. Μία ομάδα μπορεί να έχει μία άψογη επίδοση και να χάσει έναν αγώνα.
- Ενθάρρυνε τους αθλητές να μην ταυτίζουν την επιτυχία με τη νίκη, τονίζοντας τη σημασία της βελτίωσης και της καλύτερης δυνατής επίδοσης.
- Για να βοηθήσεις τους αθλητές να εστιάσουν στο να αγωνισθούν σωστά, θέσε ρεαλιστικούς στόχους για τη βελτίωση συγκεκριμένων δεξιοτήτων. Καθώς οι αθλητές φτάνουν τους στόχους τους μπορούν να νιώθουν περήφανοι για την επίδοσή τους ακόμη κι αν δεν κέρδισαν το χρυσό μετάλλιο.
- Επιβράβευε την προσπάθεια των αθλητών/τριών κι όχι μόνο το τελικό αποτέλεσμα
- Δίνε οδηγίες για το πώς να βελτιώσουν συγκεκριμένα πράγματα καθώς τους ενθαρρύνεις να συνεχίζουν τη σκληρή δουλειά.
Καθώς οι αθλητές/τριες συνειδητοποιούν ότι ως προπονητής είσαι ικανοποιημένος με μία βελτιωμένη επίδοση και όχι μόνο με τις νίκες, θα νιώθουν λιγότερο άγχος πριν και κατά τη διάρκεια των αγώνων.
3) Μείωσε την αβεβαιότητα του αγωνιστικού περιβάλλοντος.
- Βοήθησε τους αθλητές να προετοιμαστούν για κάθε πιθανή κατάσταση που ίσως παρουσιαστεί.
- Συζήτησε με την ομάδα τα πιθανά χειρότερα σενάρια ή τυχόν προβλήματα που ίσως επηρεάσουν την επίδοσή τους.
- Δημιούργησε στρατηγικές αντιμετώπισης για κάθε σενάριο.
- Τέλος, εξασκήσου στην αντιμετώπιση μίας άσχημης κατάστασης.
Αν αυτή η άσχημη κατάσταση όντως προκύψει στον αγώνα, οι αθλητές θα νοιώσουν προετοιμασμένοι, σίγουροι για τον εαυτό τους και λιγότερο αγχωμένοι, έχοντας έτσι περισσότερες πιθανότητες να αντιμετωπίσουν άσχημες συνθήκες. Για παράδειγμα, μπορείς να παριστάνεις ότι το λεωφορείο που μεταφέρει την ομάδα σου βρίσκεται κολλημένο στην κίνηση. Σκέψου πώς οι αθλητές μπορούν να ξεκινήσουν να προετοιμάζονται στο λεωφορείο (να ξεκινήσουν τις διατάσεις τους, να οραματιστούν τα προγράμματά τους).
Η εξ’ ολοκλήρου εξαφάνιση του άγχους από το αγωνιστικό περιβάλλον δεν είναι ούτε δυνατή ούτε επιθυμητή. Στόχος είναι η σωστή διαχείριση του και ο περιορισμός του σε φυσιολογικά επίπεδα. Καθώς το άγχος μειώνεται, οι αθλητές θα νιώσουν πιο άνετα σε ανταγωνιστικές καταστάσεις, θα έχουν περισσότερη πίστη στις ικανότητές τους και θα αγωνιστούν καλύτερα.
