Επιλογή Σελίδας

Της Πηνελόπης Παπαδήμου

«Άκουσα ένα σφύριγμα. Κοίταξα τον διαιτητή και είπα ρώτησα για ποιο λόγο σφυρίζει. Κατάλαβα ότι κάποιο λάθος είχα κάνει. Γύρισα το κεφάλι μου και δέχτηκα μια γροθιά στο πρόσωπο». Ήταν τα λόγια του Έρβιν Ζάντορ, Ούγγρου πολίστα και σταρ της Εθνικής ομάδας της χώρας του το 1956. Η φωτογραφία του να βγαίνει ματωμένος από την πισίνα έκανε τον γύρο του κόσμου και έγινε πρωτοσέλιδο. Το παιχνίδι των Μαγυάρων με τους Ρώσους για το Ολυμπιακό τουρνουά πόλο της Μελβούρνης έμελλε να περάσει στην αιωνιότητα.

Οι δύο ομάδες είχαν βρεθεί και άλλες φορές μέσα στο χρόνο. Η πρώτη φορά σε τουρνουά προετοιμασία στη Μόσχα, μετά τη λήξη εξελίχθηκε σε μια απίστευτη κλωτσοπατινάδα των παικτών αφού οι διαιτητές φάνηκαν πολύ ελαστικοί ως προς το σκληρό παιχνίδι των Μοσχοβιτών, σύμφωνα με αναφορές της εποχής. Σε άλλο αγώνα μεταξύ των δύο ομάδων στην Ουγγαρία οι Μαγυάροι γυρνούν την πλάτη τους κατά την παρουσίαση των Ρώσων ενώ αποδοκιμάζουν έντονα τον ρωσικό εθνικό ύμνο. Τίποτα όμως δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτό που έγινε στις 6 Δεκεμβρίου.

Για να αντιληφθεί κανείς το μίσος που επικρατούσε, πρέπει να κάνει μια βουτιά στην ιστορία. Το κουβάρι αρχίζει να ξετυλίγεται το 1955. Η Ουγγαρία ήταν ήδη από το 1949 υπό ρωσικό ζυγό, όταν ο Ίμρε Νάγκι, Ούγγρος πρωθυπουργός που είχε υποσχεθεί στο λαό του ένα καλύτερο μέλλον, χωρίς τον κομμουνιστικό ζυγό (ο θάνατος του Στάλιν δύο χρόνια πριν ευνοούσε αυτή τη ρητορική) πέφτει σε δυσμένεια από το σοβιετικό καθεστώς και εκπίπτει του αξιώματός του. Από εκείνη τη στιγμή, η ανάγκη για αλλαγή στον ουγγρικό λαό γίνεται όλο και μεγαλύτερη.

Τον Οκτώβριο του 1956 Ούγγροι φοιτητές αποφασίζουν να δράσουν κατά του καθεστώτος. Στις 23 του ίδιου μήνα η μικρή διαδήλωση που είχαν οργανώσει καταλήγει μέσα σε λίγες ώρες σε μια μαζική εξέγερση. Για τις επόμενες μέρες οι Ούγγροι πίστευαν ότι μπορούσαν να αποτινάξουν από πάνω τους τον Σοβιετικό ζυγό και να κατακτήσουν την ελευθερία τους. Παρά το γεγονός ότι ο Νάγκι επιστρέφει στα καθήκοντα του πρωθυπουργού η επανάσταση πνίγηκε στο αίμα.

Την 1η Νοεμβρίου Σοβιετικά τανκς μπαίνουν στα ουγγρικά εδάφη και αφήνουν πίσω τους 3.000 νεκρούς και 13.000 τραυματίες. Ακόμη, περισσότεροι από 200.000 Ούγγροι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Την ίδια ώρα οι Μαγυάροι πολίστες προετοιμάζονται για τους Ολυμπιακούς αγώνες της Μελβούρνης. Άλλωστε θα πάνε στην Αυστραλία για να υπερασπιστούν το χρυσό μετάλλιο που είχαν κατακτήσει πριν από τέσσερα χρόνια στο Ελσίνκι. Οι αγώνες απείχαν λιγότερο από δύο μήνες και οι αθλητές της Ουγγαρίας προετοιμάζονταν ακούγοντας ρυπές, ενώ οι οδομαχίες έδιναν και έπαιρναν. Αυτό ανάγκασε την Εθνική ομάδα να μεταφερθεί στην γειτονική Τσεχοσλοβακία πριν ξεκινήσει το ταξίδι για την Αυστραλία. Οι αθλητές κάνουν το μακρινό ταξίδι με τα λόγια του Ίμρε Νάγκι «για να εκπροσωπήσουν την ελεύθερη Ουγγαρία» να τους συνοδεύουν.

Οι Ούγγροι αθλητές δεν έμαθαν, παρά λίγο πριν πάρουν το αεροπλάνο για την Αυστραλία, για το πραγματικό μέγεθος της σοβιετικής φρικαλεότητας. Τότε απέκτησαν ακόμη ένα κίνητρο. Δεν πάλευαν πια μόνο για τον εαυτό τους αλλά και για ολόκληρο τον ουγγρικό λαό. Στους αγώνες βέβαια βρήκαν ένα πρωτοφανές κύμα υποστήριξης αφού οι ρώσικες μέθοδοι κατάπνιξης της επανάστασης έγιναν γνωστές σε όλον τον κόσμο.

Η Εθνική Ουγγαρίας ξεκίνησε το τουρνουά της υδατοσφαίρισης με δυο νίκες σε ισάριθμα ματς στον όμιλο (6-1 την Μεγάλη Βρετανία και 6-2 τις ΗΠΑ) και στην επόμενη φάση κέρδισε 4-0 τους Ιταλούς και 4-0 τους Γερμανούς, φτάνοντας έτσι πρώτη και αήττητη στον ημιτελικό, όπου θα αντιμετώπιζε τη Σοβιετική Ένωση. Οι Μαγυάροι μπήκαν στην πισίνα στις 6 Δεκεμβρίου με ξεκάθαρη τακτική στο μυαλό τους.

Θα εκνεύριζαν τους αντιπάλους, όχι μόνο μέσω του πολύ σκληρού παιχνιδιού τους αλλά στόχος τους ήταν να πειράξουν και το μυαλό των Σοβιετικών. Έτσι όλοι τους φρόντισαν να βρίζουν τους αντίπαλους παίκτες με σκοπό να τους εκνευρίσουν. Άλλωστε όλοι ήξεραν ρώσικα, αφού τα διδάσκονταν στο σχολείο.

Από τα πρώτα κιόλας λεπτά το παιχνίδι ξέφυγε από κάθε έλεγχο. Μπουνιές και κλωτσιές μέσα και έξω από το νερό έπεφταν και από τις δύο ομάδες. Κάποια στιγμή ο αρχηγός της Ουγγαρία Ντέρσο Γκιάρματι έδωσε ένα πολύ δυνατό χτύπημα στο πρόσωπο ενός αντιπάλου του και στη συνέχεια ύψωσε τη σφιγμένη του γροθιά στο πλήθος, που κάθε άλλο παρά δυσαρεστήθηκε από την κίνησή του αυτή. Αντίθετα οι θεατές, η πλειοψηφία των οποίων ήταν αυτοεξόριστοι Ούγγροι, φώναζαν υπέρ τους.

Οι Μαγυάροι με όπλο την πολύ καλή τους άμυνα και την πολύ καλή εμφάνιση του θεματοφύλακά τους, προηγήθηκαν με 4-0 όταν ο Ζάντορ ανέλαβε το μαρκάρισμα Βαλεντίν Προκόποφ. Κατά την τακτική των Μαγυάρων άρχισε να τον βρίζει και να τον προσβάλει. Όταν ο Ούγγος πολίστας έστρεψε το βλέμμα στον διαιτητή της αναμέτρησης για μια παράβαση που είχε σφυρίξει, ο Ρώσος δεν έχασε την ευκαιρία να τον χτυπήσει στο πρόσωπο και να σκίσει το φρύδι του αντιπάλου του. Ο Ζάντορ βγήκε από το παιχνίδι για να του προσφερθούν οι πρώτες βοήθειες αλλά το πλήθος είχε εξαγριωθεί.

«Μιλούσαμε την γλώσσα τους, στην Ουγγαρία έπρεπε να μελετάμε ρώσικα δύο ώρες την ημέρα, έτσι μπορούσαμε να τους πούμε πόσο πολύ τους αντιπαθούσαμε» διηγήθηκε 50 χρόνια αργότερα ο Ζάντορ στην εφημερίδα Independent. «Μάρκαρα τον Προκόποφ για τα τελευταία λεπτά του αγώνα και του είπα ότι είναι ένας χαμένος, το ίδιο και η οικογένειά του. Δεν είχα κανένα πρόβλημα μέχρι που έκανα ένα μεγάλο λάθος. Γύρισα για να ρωτήσω τον διαιτητή γιατί είχε σφυρίξει. Δεν έπρεπε να είχα πάρει το βλέμμα μου από τον Προκόποφ. Το επόμενο πράγμα που είδα ήταν το πάνω μέρος του σώματος του έξω από το νερό και κατευθυνόταν προς το κεφάλι μου με την γροθιά του σφιχτή» ήταν η περιγραφή του Ζάντορ για το περιστατικό.

Δεκάδες θεατές περικύκλωσαν τον αγωνιστικό χώρο απειλώντας τους Ρώσους παίκτες με αποτέλεσμα η αστυνομία να διακόψει την αναμέτρηση, ένα περίπου λεπτό πριν το τέλος. Οι Ρώσοι πολίστες φυγαδεύτηκαν ενώ την επόμενη μέρα η εικόνα του ματωμένου Ζάντορ έγινε πρωτοσέλιδο. Οι Ούγγροι ανακηρύχτηκαν νικητές στον ημιτελικό, ενώ και στον τελικό επικράτησαν 2-1 των Γιουγκοσλάβων (χωρίς τον Ζάντορ που δεν κατάφερε να αγωνιστεί) και κατέκτησαν το χρυσό μετάλλιο γνωρίζοντας πραγματική αποθέωση. Μετά το τέλος των αγώνων η πλειοψηφία της Ολυμπιακής αποστολής δεν επέστρεψε ποτέ στην Ουγγαρία ζητώντας πολιτικό άσυλο στη Δύση.

Το 2006, με αφορμή την συμπλήρωση 50 χρόνων από την ουγγρική επανάσταση, γυρίστηκε ένα ντοκιμαντέρ με τον τίτλο «Freedom’s Fury» (Λύσσα για ελευθερία), που παρουσιάζει την ιστορία αυτού του παιχνιδιού. Την παραγωγή έκανε ο Κουεντίν Ταραντίνο, ο οποίος χαρακτήρισε το παιχνίδι αυτό ως «την καλύτερη ιστορία που δεν ειπώθηκε ποτέ». Ρόλο αφηγητή είχε ο Μαρκ Σπιτς, ο μεγάλος Αμερικανός Ολυμπιονίκης της κολύμβησης με τα 7 χρυσά μετάλλια στο Μόναχο, ο οποίος όταν ήταν έφηβος, είχε ως προπονητή τον Έρβιν Ζάντορ.

Τον Οκτώβρη του 2006 προβλήθηκε και το «Children of Glory» (Τα παιδιά της δόξας) που παρουσιάζονται τα γεγονότα του 1956 μέσα από τη ζωή ενός πολίστα της Εθνικής Ουγγαρίας και μιας φοιτήτριας.

Πηγή: Sport DNA

Pin It on Pinterest

Shares
Share This