Της Βάσως Πρεβεζιάνου
Ένα παιδί που ήρθε στον κόσμο ανάμεσα σε δύο Παγκόσμιους Πολέμους και σε μια Επανάσταση. Λεβ Ιβάνοβιτς Γιασίν. Είδε το πρώτο φως στις 22 Οκτωβρίου 1929 στη Μόσχα. Στα 13 του εργάτης σε φάμπρικα του Ουλιάνοφσκ, 834 χιλιόμετρα μακριά από τη Μόσχα, που έφτιαχνε πολεμικό εξοπλισμό. Οι μεγάλοι πήγαν στον πόλεμο, τα παιδιά έγιναν πίσω για να δουλέψουν στα εργοστάσια. Και στα μικρά διαλείμματα από τη δουλειά έπαιζαν μπάλα.
Στο εργοστάσιο τον είδε ο Αντρέι Τσερνίσοφ, προπονητής χόκεϊ επί πάγου της Ντιναμό Μόσχας και το 1949 του πρότεινε να γραφτεί στο σύλλογο. Ο Γιασίν έγινε μέλος της Ντιναμό χωρίς να ξέρει τότε ότι θα ήταν η ομάδα που θα καθόριζε την καριέρα του: στο ποδόσφαιρο, όχι στο χόκεϊ. Ούτε που θα μπορούσε να φανταστεί την εξέλιξη…
Το 1953 ήταν πρωταθλητής αποκρούοντας (όχι τα σουτ με μπάλα, αλλά) τις… μπαστουνιές και τα «πακ» των αντιπάλων του! Ως παίκτης του χόκεϊ δεν επρόκειτο να συνεχίσει, η μοίρα του ήταν γραμμένη για άλλα μεγάλα και σπουδαία.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1956, η ποδοσφαιρική ομάδα της Σοβιετικής Ένωσης κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο και όλοι άρχισαν να μιλούν για τον ψηλόλιγνο τερματοφύλακα με τα μακριά γένια, τη «μαύρη αράχνη», το «μαύρο χταπόδι», το «μαύρο πάνθηρα», όπως ήταν κάποια από τα παρατσούκλια που του δόθηκαν λόγω των εντυπωσιακών εμφανίσεών του, αλλά και του γεγονότος ότι αν και ψηλός ήταν αρκετά ευέλικτος. Ο χρωματικός προσδιορισμός ήταν απόρροια της μαύρης, πολύ χαρακτηριστικής εμφάνισής του που… τρόμαζε τους αντιπάλους.
Χωρίς υπερβολή, ο Γιασίν υπήρξε ένας… μεταρρυθμιστής της θέσης του τερματοφύλακα, καθώς δεν έμενε στη γραμμή του, αλλά έβγαινε από την περιοχή και συμμετείχε στην ανάπτυξη του παιχνιδιού. Ήταν διορατικός, άψογος καθοδηγητής της άμυνάς τους και η περίφημη «πάσα Γιασίν», όταν, πετώντας την μπάλα με το χέρι, τροφοδοτούσε με εξαιρετική ακρίβεια τους αντεπιτιθέμενους συμπαίκτες του, ήταν μάθημα στις σχολές ποδοσφαίρου.
«Δεν θυμάμαι άλλον τερματοφύλακα στην ιστορία που να καταλάβαινε και να διάβαζε έτσι το παιχνίδι. Με το που άρχιζε από κάποια πλευρά η επίθεση του αντιπάλου, ο Λεβ έδινε ήδη οδηγίες στους αμυντικούς για το σημείο που αυτοί πρέπει να καλύψουν στον αγωνιστικό χώρο» έχει πει ο Βλαντίμιρ Πιλγκούι, αντικαταστάτης του Γιασίν κάτω από τα δοκάρια της Ντιναμό.
Τέσσερα χρόνια μετά τη Μελβούρνη, στο Παρίσι, η ΕΣΣΔ επικράτησε με 2-1 της Γιουγκοσλαβίας και κατέκτησαν το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα.
Το 1964 ο Γιασίν οδήγησε ξανά την εθνική ομάδα της χώρας του σε τελικό Κυπέλλου Εθνών Ευρώπης, όμως εναντίον της διοργανώτριας Ισπανίας στο «Σαντιάγο Μπερναμπέου», ωστόσο ηττήθηκε με 2-1. Δυο χρόνια αργότερα η ΕΣΣΔ πραγματοποίησε την καλύτερη παρουσία της σε τελική φάση παγκοσμίου κυπέλλου, κατακτώντας την τέταρτη θέση στα γήπεδα της Αγγλίας. Βέβαια, στον ημιτελικό με τη Γερμανία, στάθηκε άτυχη αφού έμεινε με παίκτη λιγότερο από το 47΄ και έχασε 2-1, ενώ με το ίδιο σκορ ηττήθηκε και στον «μικρό» τελικό από την Πορτογαλία.
Στην καριέρα του κράτησε ανέπαφη την εστία του στα 207 από τα 326 παιχνίδια πρωταθλήματος, που έδωσε με την Ντιναμό Μόσχας. Μάλιστα, το 1963 οδήγησε την ομάδα του στον τίτλο έχοντας δεχθεί μόλις έξι γκολ σε 22 αγώνες κι ήταν η χρονιά εκείνη που το «France Football» του απένειμε τη «Χρυσή Μπάλα».
Αγωνίστηκε σε τρία Παγκόσμια Κύπελλα, το 1958 (το πρώτο που μεταδόθηκε τηλεοπτικά χάρη στον Σοβιετικό δορυφόρο Σπούτνικ 2), το 1962, το 1966, ενώ το 1970 σε ηλικία 41 ετών συμπεριλήφθηκε στην αποστολή ως τρίτος τερματοφύλακας για να εμπνεύσει με την παρουσία του τους νεότερους. Λίγα χρόνια μετά ήταν αυτός που ανέλαβε να… εκπαιδεύσει τον Ρινάτ Ντασάγεφ, τον πιο διάσημο από τους μαθητές του.
«Βρισκόμασταν πίσω στο σκορ 2-1 όταν ο διαιτητής μας έδωσε πέναλτι. Πήρα την ευθύνη να το εκτελέσω και απέναντι μου ήταν ο Γιασίν. Ήταν ένας απίστευτος τερματοφύλακας που συνήθιζε να αποκρούει πολλά πέναλτι, ενώ παράλληλα ήταν μία τρομακτική φιγούρα ντυμένος στα μαύρα.
Αποφάσισα να εκτελέσω το πέναλτι με το δεξί πόδι γνωρίζοντας ότι με είχε δει να σουτάρω με το αριστερό. Σκόραρα. Ξεγέλασα τον Γιασίν» θα θυμηθεί χρόνια μετά ο Άγγλος Τομ Φίνεϊ, που τον αντιμετώπισε στο Μουντιάλ της Σουηδίας. Και πως να μην θυμάται με χαρά εκείνο το γκολ ο Φίνεϊ όταν είχε καταφέρει να νικήσει έναν θρυλικό τερματοφύλακα, ο οποίος είχε αποκρούσει περίπου 150 πέναλτι στην καριέρα του!
Και κάπως έτσι ο ίδιος ο Γιασίν «έμπλεξε» τον Γκαγκάριν με τη μπάλα και είπε μια ιστορική ατάκα: «Η χαρά να βλέπεις τον Γιούρι Γκαγκάριν στο διάστημα είναι η μόνη που μπορεί να ξεπεράσει την χαρά από την απόκρουση ενός πέναλτι».
Ο αναπληρωματικός του Γιασίν, Ολέγκ Ιβανόφ, διηγήθηκε ότι μια φορά τον αντικατέστησε σε ένα παιχνίδι 20 λεπτά πριν από το τέλος και δέχθηκε ένα ανόητο γκολ. Εκείνη την ώρα ο Γιασίν, που καθόταν πίσω από την εστία του με ένα τσιγάρο στο χέρι (κάπνιζε πολύ, ανάβοντας τσιγάρο ακόμη και στο ημίχρονο των αγώνων), είπε στον Ιβανόφ: «Αύριο θα κάνουμε προπόνηση».
Και ο πρώην αρχηγός της εθνικής Ρωσίας Αλεξέι Σμέρτιν έχει πει ότι ο Γιασίν τον δίδαξε πως «ένας διάσημος άνθρωπος πρέπει να είναι μεγαλόφρων και καλόψυχος».
Υπάρχει άλλη μια ιστορία με πρωταγωνιστή τον Γιασίν και… συμπρωταγωνιστή τον Φέρεντς Πούσκας. Ο θρύλος λέει ότι κάποτε οι δυο τους πήγαν για φαγητό σε ένα εστιατόριο. Ο εμβληματικός Ούγγρος άνοιξε το πορτοφόλι του για να πληρώσει τον λογαριασμό αφήνοντας τον Σοβιετικό άφωνο… «Ποτέ στη ζωή μου δεν είχα δει τόσα λεφτά, δεν έβγαζα καν τόσα χρήματα από το ποδόσφαιρο».
Αγωνίστηκε για τελευταία φορά τον Μάιο του 1971 σε ένα συμβολικό αγώνα με τη Ντιναμό Μόσχας απέναντι σε μια ομάδα επίλεκτων της Ευρώπης στο στάδιο Λένιν της Μόσχας. Περίπου 100.000 θεατές βρέθηκαν στο γήπεδο για να τον δουν, αστέρες του δυτικού ποδοσφαίρου, όπως ο Πελέ, ο Εουσέμπιο , ο Μπόμπι Τσάρλτον, ο Γκερντ Μίλερ, ο Φρανζ Μπεκενμπάουερ, πέρασαν το Σιδηρούν Παραπέτασμα για να τον τιμήσουν.
Το 1986 υποβλήθηκε σε ακρωτηριασμό του αριστερού του ποδιού. Η χειρουργική επέμβαση δημιούργησε επιπλοκές για τα επόμενα χρόνια και ο Λεβ Γιασίν ταλαιπωρήθηκε αρκετά μέχρι να αφήσει την τελευταία του πνοή στις 20 Μαρτίου 1990 μετά από μάχη με καρκίνο στο στομάχι. Ήταν 61 χρόνων.
Ο τερματοφύλακας με τη μαύρη εμφάνιση, τα μαύρα γάντια και το μαύρο καπέλο υπήρξε ο καλύτερος τερματοφύλακας του 20ου αιώνα, σύμφωνα με τη FIFA. Όσοι τον πρόλαβαν λένε πως ίσως ήταν και ο κορυφαίος όλων των εποχών. Με τη Ντιναμό κατέκτησε πέντε πρωταθλήματα και τρία κύπελλα. Κέρδισε τον τίτλο του Master των σπορ, καθώς και το μετάλλιο του Λένιν.
Κάποτε ρωτήθηκε ποιο ήταν το παιχνίδι που έμεινε χαραγμένο στη μνήμη του. «Οποιοδήποτε νικηφόρο ακόμη και φιλικό!» ήταν η απάντησή του.
Πηγή: Sport DNA
